Hỏi: Nước giếng có phèn vàng, lọc qua lu (cát, sỏi, than đá) thì nước trong, nhưng khi chứa thì lu thường đóng rong xanh, tại sao? Muốn lu không đóng rong và nước được khử trùng đúng tiêu chuẩn phải làm sao? Nước lọc qua bình sứ uống được chưa, có cần phải nấu lại không?

(Võ Trần Chính, xã Hòa Tân Đông, Đông Hòa)

Trả lời: Nước giếng có phèn màu vàng thường chứa nhiều muối nhôm và sắt, pH thường rất thấp (pH<4). Chỉ lọc qua cát, sỏi, than là chưa đủ. Phải khử chua nước phèn bằng vôi hoặc tro bếp, và nếu có sắt, phải làm thoáng (chứa trong bể chứa vài ngày, sắt sẽ kết tủa lắng xuống). Dùng phèn chua nhằm tạo cợn giúp cho sự lắng nhanh hơn. Sau khi lắng, sẽ lọc và khử trùng. Đậy kín lu, không có ánh sáng mặt trời, sẽ không đóng rong. Nên súc rửa lu theo định kỳ.

Muốn khử trùng nước, có thể dùng các hợp chất Clor ở thể khí, thể nước (nước Javel, clorua vôi) hay thể rắn (Cloramin).

Lượng Clor dùng phải đạt mức sao cho sau khi tiếp xúc 30 phút, lượng Clor thừa trong nước khử trùng đo được là 0,2 - 1mg/lít (0,2 - 1 phần triệu) đối với nước trong. Nếu nước đục hoặc không trong lắm, phải cần tới 2 - 5mg/lít, tương đương 5 - 10gram Cloramin hay 20 - 40ml nước Javel 5% cho 1 khối nước.

Lượng Clor dùng phải vừa đủ, nếu ít quá sẽ không có tác dụng khử trùng, nếu nhiều, nước sẽ nặng mùi Clor làm nhiều người không chịu được. Dĩ nhiên chỉ khử trùng sau khi đã lắng lọc.

Có thể lợi dụng tác dụng khử trùng của tia tử ngoại trong ánh sáng mặt trời để khử khuẩn, tạo thành nước uống trực tiếp được, gọi là phương pháp SODIS. Cách làm đơn giản: dùng chai nhựa trong (loại chai đựng nước khoáng), chứa đầy nước, phơi dưới ánh sáng mặt trời từ sáng đến chiều nếu trời nắng to; nếu trời nắng yếu cần phơi 2 ngày. Yêu cầu là nước phải được lọc trong trước, độ trong đạt yêu cầu là có thể đọc được chữ trên tờ báo xuyên qua chai nước.

Để tăng tác dụng khử khuẩn kết hợp với nhiệt năng, có thể phơi chai trên một nền đen. Màu đen sẽ hấp thụ nhiệt nhiều hơn.

Nước lọc qua bình sứ có thể uống được. Ban đầu, những vi sinh vật bị giữ lại bởi tác dụng mao quản, nhưng lâu dần có thể qua lọc. Vì vậy, cần thiết phải rửa lọc thường xuyên và khử trùng bộ phận lọc.                                 

BS ĐOÀN VĂN HẢI